23 Μαι 2015 Ανανέωση Νοε 2021
Savvas Hiker
Φοριούνται και σε μπότες και σε χαμηλά ορειβατικά παπούτσια.
Αποτρέπουν την εισχώρηση του χιονιού ή της βροχής. Αποτρέπουν το βρέξιμο κάτω από τα γόνατα στην καταιγίδα ή βαδίζοντας σε βρεγμένη βλάστηση, όταν φοράμε αδιάβροχο πόντσο ή δεν φοράμε αδιάβροχο παντελόνι. Προστατεύουν έως κάποιο βαθμό τα πόδια από την τυχαία τριβή σε χαμηλή βλάστηση και άλλες σχετικά ήπιας μορφής τριβές. Οι γκέτες δεν αποτρέπουν την εισχώρηση του νερού όταν τα πόδια βρίσκονται μέσα σε αυτό.
Είναι σε τρείς βασικές κατηγορίες. Χιονοδρομικές, ορειβατικές, χαμηλές ή τρεξίματος.
Οι χιονοδρομικές είναι πιο "μπόλικες", δεν έχουν αναβολέα, και ίσως έχουν πιο λεπτό υλικό. Για όλες αυτές τις ιδιότητες, δεν κάνουν για πεζοπορία. Επίσης, οι χιονοδρομικές δεν είναι χρηστικές σε χαμηλά παπούτσια ή χαμηλά ημίμποτα. Με άλλα λόγια, κάνουν μόνο για το σκι.
Υπόψη, υπάρχουν παντελόνια του σκι (σαλοπέτ) που έχουν ενσωματωμένη γκέτα και δεν χρειαζόμαστε άλλες πρόσθετες. Επίσης, ενσωματωμένη γκέτα έχουν και μερικές μπότες του σκι, όπως και κάποιες μπότες υψηλού βουνού.
Οι ορειβατικές έχουν αναβολέα για να συγκρατούνται καλύτερα στη θέση τους, έχουν γαντζάκι για να πιάνονται μπροστά, έχουν πιο ίσιο προφίλ για να μην πιάνονται σε εμπόδια ή να μην αγκιστρώνονται πάνω τους τα κραμπόν, και είναι πιο ανθεκτικές στη φθορά. Από μοντέλο σε μοντέλο έχουν διαφορές, με σειρά σημαντικότητας, στα:
- διαπνοή και αδιαβροχότητα
- βάρος, και ύψος
- ποιότητα του αναβολέα
- αντοχή υλικού
- τρόπος και ποιότητα κλεισίματος
Αποτρέπουν την εισχώρηση του χιονιού ή της βροχής. Αποτρέπουν το βρέξιμο κάτω από τα γόνατα στην καταιγίδα ή βαδίζοντας σε βρεγμένη βλάστηση, όταν φοράμε αδιάβροχο πόντσο ή δεν φοράμε αδιάβροχο παντελόνι. Προστατεύουν έως κάποιο βαθμό τα πόδια από την τυχαία τριβή σε χαμηλή βλάστηση και άλλες σχετικά ήπιας μορφής τριβές. Οι γκέτες δεν αποτρέπουν την εισχώρηση του νερού όταν τα πόδια βρίσκονται μέσα σε αυτό.
Είναι σε τρείς βασικές κατηγορίες. Χιονοδρομικές, ορειβατικές, χαμηλές ή τρεξίματος.
Οι χιονοδρομικές είναι πιο "μπόλικες", δεν έχουν αναβολέα, και ίσως έχουν πιο λεπτό υλικό. Για όλες αυτές τις ιδιότητες, δεν κάνουν για πεζοπορία. Επίσης, οι χιονοδρομικές δεν είναι χρηστικές σε χαμηλά παπούτσια ή χαμηλά ημίμποτα. Με άλλα λόγια, κάνουν μόνο για το σκι.
Υπόψη, υπάρχουν παντελόνια του σκι (σαλοπέτ) που έχουν ενσωματωμένη γκέτα και δεν χρειαζόμαστε άλλες πρόσθετες. Επίσης, ενσωματωμένη γκέτα έχουν και μερικές μπότες του σκι, όπως και κάποιες μπότες υψηλού βουνού.
Οι ορειβατικές έχουν αναβολέα για να συγκρατούνται καλύτερα στη θέση τους, έχουν γαντζάκι για να πιάνονται μπροστά, έχουν πιο ίσιο προφίλ για να μην πιάνονται σε εμπόδια ή να μην αγκιστρώνονται πάνω τους τα κραμπόν, και είναι πιο ανθεκτικές στη φθορά. Από μοντέλο σε μοντέλο έχουν διαφορές, με σειρά σημαντικότητας, στα:
- βάρος, και ύψος
- ποιότητα του αναβολέα
- αντοχή υλικού
- τρόπος και ποιότητα κλεισίματος
Οι
χαμηλές συνηθίζονται στο τρέξιμο, αλλά εναλλακτικά στην ορειβασία είναι καλές
για το καλοκαίρι, υπό συνθήκες και το χειμώνα. Εξασφαλίζοντας
οτι σαθρά χώματα, χαλικάκια, και ζωύφια, δεν θα τρυπώνουν στα ρούχα ή τα παπούτσια
μας, περισσότερο στα χαμηλά παπούτσια αλλά και στα μποτάκια. Υπό προυποθέσεις, στο υλικό κατασκευής και στις συνθήκες, οι χαμηλές φοριούνται ακόμη και στο χιόνι (πχ σε ημερήσια σε παλιό συμπιεσμένο χιόνι).
Πως τις φοράμε
Αν η γκέτα έχει στη μια πλευρά κορδόνι μαζέματος, αυτό είναι το πάνω μέρος της γκέτας. Αν έχει και αναβολέα, η διαφορά τους είναι ότι ο αναβολέας κρέμεται εξωτερικά σαν χερούλι σε κουβά, το οποίο είναι το κάτω μέρος της γκέτας, ενώ το κορδόνι μαζέματος είναι περασμένο στο ύφασμα όπως στα μπουφάν.
Η χιονοδρομική γκέτα δεν έχει αναβολέα. Συνήθως, δεν έχει και κούμπωμα ή φερμουάρ κλεισίματος δηλαδή είναι σαν κολάρο (tube). Συνήθως δεν έχει ούτε κορδόνι μαζέματος. Τότε, στις περιπτώσεις αυτές πως καταλαβαίνουμε το πάνω και το κάτω της γκέτας; Στις χιονοδρομικές, αν δεν έχουν κορδόνια και κλεισίματα, δεν μας απασχολεί ο προσανατολισμός της γκέτας, πλην των περιπτώσεων είτε να έχει κάποια επιφάνεια για προστασία από φθορές, η οποία τοποθετείται κάτω και ανάμεσα στις μπότες, είτε να έχει ραμμένο λάστιχο κάπου περιμετρικά, σε θέση τέτοια που χωρίζει την γκέτα σε δύο τμήματα καθ'ύψος. Στη δεύτερη περίπτωση, του λάστιχου, κρίνουμε για εμάς και τη δική μας μπότα ποιο τμήμα έχει βολικότερο ύψος να πάει πάνω και ποιο κάτω.
Η χιονοδρομική φοριέται πριν βάλουμε την μπότα. Μαζεύουμε την γκέτα ψηλά στη γάμπα, πάνω από το παντελόνι.
Διευθετούμε πρώτα την μπότα και το μπατζάκι του παντελονιού ή της σαλοπέτ, και κλείνουμε την μπότα.
Κατεβάζουμε την γκέτα ώστε να καλύπτει και το παντελόνι και την μπότα μέχρι τουλάχιστον το μέσον του ύψους της.
Αν παρόλαυτα έχει κάποιο κούμπωμα ή φερμουάρ κλεισίματος, ίσως (απόφαση κατα περίπτωση) είναι πιο βολικό να την τοποθετήσουμε στο τέλος, πάνω από τη δεμένη μπότα και το παντελόνι.
Ο ίδιος τρόπος φορέματος με τη χιονοδρομική, ισχύει περίπου και για όλες τις γκέτες που δεν έχουν αναβολέα, χαμηλές ή ψηλές, τρεξίματος κλπ.
Η ορειβατική, όπως και οποιαδήποτε άλλη γκέτα έχει αναβολέα, τοποθετείται στο τέλος πάνω από την μπότα και το παντελόνι. Η θέση του αναβολέα δείχνει και ποιο είναι το κάτω μέρος της γκέτας.
Δένουμε το παπούτσι.
Ανοίγουμε-ξεδιπλώνουμε την γκέτα και την κρατάμε όρθια, με το άνοιγμα της προς τα εμπρός.
Φέρνουμε την γκέτα πίσω από το πόδι, και περνάμε το τακούνι στον αναβολέα μέχρι αυτός να φτάσει στην καμάρα του παπουτσιού. Διευθετούμε το μπατζάκι του παντελονιού.
Αγκαλιάζουμε με την γκέτα, το παντελόνι και το παπούτσι, και την κλείνουμε.
Στο κάτω μέρος στην άκρη του κλεισίματος υπάρχει γαντζάκι, το οποίο, τεντώνουμε την άκρη της γκέτας προς τα εμπρός και το πιάνουμε στον ειδικό κρίκο (συνήθως δεν υπάρχει) του παπουτσιού, ή πάνω στο κορδόνι όσο πιο χαμηλά μπορούμε.
Ελέγχουμε τον αναβολέα, να μην είναι πολύ χαλαρός, και μαζεύουμε το περίσσευμα του ώστε να μην κρέμεται ή να μην πιάνεται εύκολα σε εμπόδια.
Πως τις φοράμε
Αν η γκέτα έχει στη μια πλευρά κορδόνι μαζέματος, αυτό είναι το πάνω μέρος της γκέτας. Αν έχει και αναβολέα, η διαφορά τους είναι ότι ο αναβολέας κρέμεται εξωτερικά σαν χερούλι σε κουβά, το οποίο είναι το κάτω μέρος της γκέτας, ενώ το κορδόνι μαζέματος είναι περασμένο στο ύφασμα όπως στα μπουφάν.
Η χιονοδρομική γκέτα δεν έχει αναβολέα. Συνήθως, δεν έχει και κούμπωμα ή φερμουάρ κλεισίματος δηλαδή είναι σαν κολάρο (tube). Συνήθως δεν έχει ούτε κορδόνι μαζέματος. Τότε, στις περιπτώσεις αυτές πως καταλαβαίνουμε το πάνω και το κάτω της γκέτας; Στις χιονοδρομικές, αν δεν έχουν κορδόνια και κλεισίματα, δεν μας απασχολεί ο προσανατολισμός της γκέτας, πλην των περιπτώσεων είτε να έχει κάποια επιφάνεια για προστασία από φθορές, η οποία τοποθετείται κάτω και ανάμεσα στις μπότες, είτε να έχει ραμμένο λάστιχο κάπου περιμετρικά, σε θέση τέτοια που χωρίζει την γκέτα σε δύο τμήματα καθ'ύψος. Στη δεύτερη περίπτωση, του λάστιχου, κρίνουμε για εμάς και τη δική μας μπότα ποιο τμήμα έχει βολικότερο ύψος να πάει πάνω και ποιο κάτω.
Η χιονοδρομική φοριέται πριν βάλουμε την μπότα. Μαζεύουμε την γκέτα ψηλά στη γάμπα, πάνω από το παντελόνι.
Διευθετούμε πρώτα την μπότα και το μπατζάκι του παντελονιού ή της σαλοπέτ, και κλείνουμε την μπότα.
Κατεβάζουμε την γκέτα ώστε να καλύπτει και το παντελόνι και την μπότα μέχρι τουλάχιστον το μέσον του ύψους της.
Αν παρόλαυτα έχει κάποιο κούμπωμα ή φερμουάρ κλεισίματος, ίσως (απόφαση κατα περίπτωση) είναι πιο βολικό να την τοποθετήσουμε στο τέλος, πάνω από τη δεμένη μπότα και το παντελόνι.
Ο ίδιος τρόπος φορέματος με τη χιονοδρομική, ισχύει περίπου και για όλες τις γκέτες που δεν έχουν αναβολέα, χαμηλές ή ψηλές, τρεξίματος κλπ.
Η ορειβατική, όπως και οποιαδήποτε άλλη γκέτα έχει αναβολέα, τοποθετείται στο τέλος πάνω από την μπότα και το παντελόνι. Η θέση του αναβολέα δείχνει και ποιο είναι το κάτω μέρος της γκέτας.
Δένουμε το παπούτσι.
Ανοίγουμε-ξεδιπλώνουμε την γκέτα και την κρατάμε όρθια, με το άνοιγμα της προς τα εμπρός.
Φέρνουμε την γκέτα πίσω από το πόδι, και περνάμε το τακούνι στον αναβολέα μέχρι αυτός να φτάσει στην καμάρα του παπουτσιού. Διευθετούμε το μπατζάκι του παντελονιού.
Αγκαλιάζουμε με την γκέτα, το παντελόνι και το παπούτσι, και την κλείνουμε.
Στο κάτω μέρος στην άκρη του κλεισίματος υπάρχει γαντζάκι, το οποίο, τεντώνουμε την άκρη της γκέτας προς τα εμπρός και το πιάνουμε στον ειδικό κρίκο (συνήθως δεν υπάρχει) του παπουτσιού, ή πάνω στο κορδόνι όσο πιο χαμηλά μπορούμε.
Ελέγχουμε τον αναβολέα, να μην είναι πολύ χαλαρός, και μαζεύουμε το περίσσευμα του ώστε να μην κρέμεται ή να μην πιάνεται εύκολα σε εμπόδια.
Υπόψη
Οι γκέτες φοριούνται μόνο όταν είναι απαραίτητο. Γιατί, εκτός και άλλων θεμάτων, προσθέτουν από 50γρ έως 150γρ χαμηλά σε κάθε πόδι, ενώ κάνουμε ολόκληρη "φασαρία" για το πόσο θα ζυγίζει ένα ορειβατικό υπόδημα συζητώντας για διαφορές 100γρ.
Έχουμε μαζί μας εφεδρικό ιμάντα ή κορδόνι για την περίπτωση που κοπεί ο αναβολέας.
Το μεταλλικό γαντζάκι, μπροστά σε μια ορειβατική γκέτα, πιάνεται σε αντίστοιχο κρίκο στην μπότα αλλά η ύπαρξη κρίκου είναι σπάνια περίπτωση, το σύνηθες είναι να μην υπάρχει και πιάνουμε τα γαντζάκι στο κορδόνι.
Για αυτό, αν δεν έχει φινιριστεί αρκετά το γατζάκι από κατασκευής, μετά την αγορά πρέπει να αμβλύνουμε την εσωτερική του "κόψη" για να μη φθείρει το κορδόνι. Κατάλληλο εργαλείο είναι μια μεταλλική λίμα νυχιών ή ένα ντουκόχαρτο. Προσωπικά, κάνω και κάτι άλλο, περνάω στο αντίστοιχο σημείο στο κορδόνι ένα κομμάτι από καλαμάκι.
Στη χρήση με χαμηλά ορειβατικά παπούτσια σε βαθύ χιόνι οι ορειβατικές γκέτες λειτουργούν άψογα εκτός από το πίσω τους μέρος, το οποίο στη βύθιση στο χιόνι σπρώχνεται προς τα πάνω παρά την ύπαρξη του αναβολέα. Στην περίπτωση αυτή πρέπει με κάποιο τρόπο, αυτοσχέδιο ή με πρόβλεψη από την κατασκευή της γκέτας (πχ γαντζάκι ή κορδόνι για την πίσω θηλειά του παπουτσιού), να συγκρατούνται οι γκέτες και στο πίσω μέρος. Σε κάποια χαμηλά ορειβατικά δεν χρειάζεται κάτι τέτοιο, αρκεί το σφίξιμο του αναβολέα για το κατέβασμα της γκέτας. Επίσης, στις γκέτες με συρματόσχοινο στον αναβολέα, μπορούμε να αντικαταστήσουμε το συρματόσχοινο με απλό ιμάντα ή κορδόνι (διότι οι συνδέσεις του συρματόσχοινου εμποδίζουν την γκέτα να πάει πολύ χαμηλά), δίνοντας έτσι περιθώριο να κατέβουν οι γκέτες ακόμη χαμηλότερα.
Στη χρήση με χαμηλά ορειβατικά παπούτσια σε βαθύ χιόνι οι ορειβατικές γκέτες λειτουργούν άψογα εκτός από το πίσω τους μέρος, το οποίο στη βύθιση στο χιόνι σπρώχνεται προς τα πάνω παρά την ύπαρξη του αναβολέα. Στην περίπτωση αυτή πρέπει με κάποιο τρόπο, αυτοσχέδιο ή με πρόβλεψη από την κατασκευή της γκέτας (πχ γαντζάκι ή κορδόνι για την πίσω θηλειά του παπουτσιού), να συγκρατούνται οι γκέτες και στο πίσω μέρος. Σε κάποια χαμηλά ορειβατικά δεν χρειάζεται κάτι τέτοιο, αρκεί το σφίξιμο του αναβολέα για το κατέβασμα της γκέτας. Επίσης, στις γκέτες με συρματόσχοινο στον αναβολέα, μπορούμε να αντικαταστήσουμε το συρματόσχοινο με απλό ιμάντα ή κορδόνι (διότι οι συνδέσεις του συρματόσχοινου εμποδίζουν την γκέτα να πάει πολύ χαμηλά), δίνοντας έτσι περιθώριο να κατέβουν οι γκέτες ακόμη χαμηλότερα.
Χαμηλές γκέτες σε χαμηλά ορειβατικά παπούτσια. Διακρίνεται ο αναβολέας, και, το γαντζάκι που εδώ έχει αγκιστρωθεί πάνω σε ταχυκορδόνια.
Στην αγορά
Συγκεντρωτικά, τι εξετάζουμε στις γκέτες στην αγορά.
- Είδος και συνθήκες της σκοπούμενης δραστηριότητας
- Ένταση δραστηριότητας
- Αντοχή στη δραστηριότητα
- Κατάλληλο βάρος για τη δραστηριότητα
- Κατάλληλο υλικό για τη δραστηριότητα
- Κατάλληλο μήκος για τη δραστηριότητα
- Κατάλληλο σχήμα για τη δραστηριότητα
- Κατάλληλο κλείσιμο για τη δραστηριότητα
- Καταλληλότητα για το υπόδημα στο οποίο θα χρησιμοποιήσουμε τη γκέτα
- Στεγανότητα ή αδιαβροχότητα, και διαπνοή του υφάσματος, για την υπόψη δραστηριότητα
- Ύπαρξη, ποιότητα, και μέγεθος αναβολέα (αν ενδιαφέρει τη δραστηριότητα)
- Τιμή
______
Ορειβατικά υποδήματα
Πόντσο